do góry


Królewskie Katolickie Seminarium dla Nauczycielek, ob. Zespół Szkół Ekonomicznych (1906–1909)

Kompleks edukacyjny zbudowało w latach 1906–1909 państwo pruskie w stylu neorenesansu północnego z domieszką secesji. Była to największa w Lesznie placówka edukacyjna, składająca się z budynku szkolnego oraz skrzydeł hali sportowej i mieszkalnego. Całość kosztowała niemal 0,5 mln marek i uchodziła za wzorcową placówkę edukacyjną w mieście. Kształcono w niej nauczycielki dla szkół katolickich.

The Royal Catholic Seminary for Women Teachers, at present The Complex of Schools of Economics (19061909)

The educational complex was built in the years 1906-1909 by the Prussian State in the northern Neo-Renaissance style mixed with some Art Nouveau features. It was the biggest educational establishment in Leszno, consisting of the school building as well as a sports gym and residential quarters in the wings. The construction cost nearly half a million marks and the complex was recognized as an ideal model of an educational establishment in the town.   The school provided education to women teachers for Catholic schools.

Czytaj więcej

Królewskie Katolickie Seminarium dla Nauczycielek (Königliches Katholisches Lehrerinnenseminar), ob. Zespół Szkół Ekonomicznych, zostało wzniesione w stylu neorenesansu północnego z wysublimowaną domieszką secesji. Z budowanym równolegle Królewskim Ewangelickim Seminarium dla Nauczycieli (Königliches Evangelisches Lehrerseminar) – ob. Liceum Ogólnokształcące nr I – o elewacji ceglanej, zostało skontrastowane elewacją tynkowaną, aczkolwiek również na piaskowcowym cokole. Jedna z największych inwestycji państwowych w Lesznie w okresie zaboru pruskiego trwała w latach 1906–1909 i pochłonęła niemal 492 000 marek. Kierownictwo budowy żeńskiego seminarium spoczywało w rękach rządowego mistrza budowlanego Sandera, a część konstrukcji technicznych nadzorował kierownik budowy Rösner. W przeciwieństwie do seminarium męskiego, żeńskie posiadało internat, co znacznie zwiększyło liczbę izb i wszelkiego rodzaju pomieszczeń, których w sumie było aż 195! Teren pod budowę, liczący pięć mórg (1,25 ha), podobnie jak w wypadku poprzedniego seminarium, przekazało nieodpłatnie miasto. Budowa trwała w sumie od września 1906 r. do kwietnia 1909 r., z przerwą na mroźną zimę (1908/1909). Przekazanie budynku inwestorowi odbyło się 3 kwietnia 1909 r., zaś uroczyste otwarcie nastąpiło 19 kwietnia 1909 r.

Wysoka na 39 m wieża została ukoronowana kopułą z kulą, a długą na 110 m fasadę południową rozczłonkowano na trzy główne budynki: dominujący w centrum korpus mieszczący klasy, mniejszą i niższą bryłę hali sportowej zwartą od północy ze skrzydłem gospodarczym, i najbardziej malowniczo ukształtowane skrzydło wschodnie, rozbudowane istotnie od północy, stanowiące lokalizację mieszkań służbowych. Gmach seminarium, zarówno pod względem rzutu, jak i bryły oraz elewacji stanowił, całkowicie nową jakość w krajobrazie architektonicznym Leszna, a jego rangę podkreślał monumentalizm budowli i estetycznie zaaranżowane otoczenie.

W ówczesnej prasie – „Leszczyńskim Orędowniku Powiatowym” („Lissaer Kreisblatt” 1909, nr 26) o nowej placówce edukacyjnej pisano m.in.: Zaprezentujmy najpierw skrzydło z klasami, a więc przechodzimy przez główne wejście na parter, gdzie znalazły się wyłącznie pomieszczenia lekcyjne: trzy klasy seminaryjne, trzy klasy preparandy, trzy szkolne klasy ćwiczeń, pomieszczenie z pomocami dydaktycznymi. Piękny widok prezentują w szkolnych klasach lekcyjnych, umieszczone ponad olejnymi lamperiami malowane ścienne fryzy, w niższych klasach przedstawiają one śliczne sceny dziecięce, w innych zwierzęta, ptaki, chrząszcze itd., i mogą służyć zarazem do lekcji pokazowych. Podłoga korytarza parteru wyłożona jest płytkami, na pozostałych kondygnacjach linoleum. […] schody z czerwonego piaskowca z okładziną z linoleum wiodą na pierwsze piętro, które mieści gabinet dyrektora wraz z poczekalnią, pokój konferencyjny, pokój odpoczynku, a ponadto wiele pracowni dla 42 seminarzystek, gabinet fizyki z pracownią fizyczną, dużą salę rysunkową z modelarnią, pomieszczenia biblioteczne, pomocy dydaktycznych i toalet. Na drugim piętrze znajduje się przede wszystkim aula, która ma osiem metrów wysokości i ciągnie się przez dwie kondygnacje. Piękne i wspaniałe jest tutaj ołowiane przeszklenie trzech wielkich okien. Ponieważ aula jest przeznaczona także do celów liturgicznych, w wykuszu został umieszczony ołtarz […] W bogato malowanych ścianach bocznych wykusza, za wykonanym w drewnie ołtarzem znajduje się piękny medalion okienny z malowanym wizerunkiem Maryi. […] Dalej znajdujemy na tej kondygnacji trzy pracownie dla 24 seminarzystek, dwie umywalnie z 45 kabinami i dwie sale sypialne, razem z 45 łóżkami. […] Znajduje się tu także mieszkanie dla nauczycielki z trzema pokojami, kuchnią itd. Trzecie piętro mieści trzy pracownie dla 24 seminarzystek, dwie sypialnie i dwie umywalnie, każde dla 45 uczennic i mieszkanie nauczycielki z trzema pokojami itd. […] Sypialnie i umywalnie, jak również izolatka chorych w skrzydle mieszkalnym mają oświetlenie elektryczne, wszystkie pozostałe pomieszczenia oświetlenie gazowe. W piwnicy oprócz ogrzewania parowego niskiego ciśnienia, mieszkania woźnego i łaźni (osiem pryszniców i trzy wanny), mieszczą się różne pomieszczenia gospodarcze.

Sala sportowa jest łatwo dostępna z korytarza albo przez boczne wejście […] ma sama 200 metrów kwadratowych i zawiera wszystkie niezbędne najnowocześniej wykonane przyrządy do ćwiczeń. Ponieważ będzie też wykorzystywana przez seminarium męskie, dlatego wykonane jest osobne wejście, posiada też pomieszczenie na garderobę. […] Nad salą sportową znajdują się jadalnia i sala muzyczna, które przez całkowicie składaną, tak zwaną ścianę harmonijkową będą mogły być zamienione w jedną wielką salę. […] Na północ od budynku hali sportowej jest skrzydło gospodarcze, które zawiera wielką kuchnię, zmywalnię i mieszkanie administratorki. […]

Skrzydło mieszkalne mieści na parterze mieszkanie naczelnej nauczycielki, trzy pokoje, kuchnię itd. oraz mieszkanie nauczyciela z czterech pokojów, kuchni i pomieszczeń pobocznych. Na pierwszym piętrze znajduje się mieszkanie dyrektora z sześcioma pokojami i wielką przestrzenią poboczną. Osobny korytarz prowadzi do ambulatorium, które składa się z trzech pokojów, łazienki itd. […] Wokół 700-metrowego dziedzińca szkolnego leżą ogrody należące do poszczególnych domostw, jak również ogród botaniczny i plac tenisowy. Aranżację ogrodową otrzyma także plac przed seminarium.

Oddane do użytku w 1909 r. Katolickie Seminarium dla Nauczycielek było wzorcową i nowoczesną placówką edukacyjną, zafundowaną przez państwo pruskie Lesznu. Nie służyło miastu długo, gdyż wraz z wybuchem I wojny światowej w 1914 r. w olbrzymim budynku urządzono szpital wojskowy, istniejący tu do końca zaborów. Władze polskie placówkę przejęły w 1920 r. i przystąpiły do jej ponownego przygotowania do pełnienia funkcji szkolnej. Prace przeprowadzono na tyle sprawnie, że w 1922 r. odbyła się tu już pierwsza matura. Utrzymano też historyczny profil szkoły, która w okresie międzywojennym działała jako Państwowe Seminarium Nauczycielskie Żeńskie, wyposażone w bibliotekę o pokaźnym zbiorze książek. Dopiero na krótko przed wybuchem II wojny światowej, w 1937 r., szkoła stała się siedzibą Państwowego Liceum Pedagogicznego.

Po wojnie w budynku mieściło się w dalszym ciągu Państwowe Liceum Pedagogiczne, uruchomione już w 1945 r. Działało ono do 1969 r., kiedy placówka została ostatecznie zlikwidowana. Opuszczony przez Liceum Pedagogiczne gmach w 1970 r. zajęły klasy Państwowego Gimnazjum i Liceum Handlowego, która znalazło swego kontynuatora w obecnym gospodarzu obiektu z pierwszej dekady XX w., czyli Zespole Szkół Ekonomicznych, noszącym od 1972 r. im. Jana Amosa Komeńskiego.

 

Bibliografia:

- Archiwum Państwowe w Lesznie, Dokumentacja techniczna – zbiór.

- Jędraś Stanisław, Państwowe Liceum Pedagogiczne w Lesznie 1937–1969, Leszno 2014.

- Komolka Mirosława, Sierpowski Stanisław, Leszno. Zarys dziejów, Poznań 1987.

- Świderski Bronisław, Ilustrowany opis Leszna i ziemi leszczyńskiej, Leszno 1928.

- Urbaniak Miron, Modernizacja infrastruktury miejskiej Leszna w latach 1832–1914, Poznań 2009.

- http://zse.boo.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1&Itemid=37