do góry

Szkoła ewangelicka, ob. Szkoła Podstawowa Nr 3 (1887/1902/40. XX w.)

Budynek został ukończony w czerwcu 1887 r. i w tym samym roku oddany do użytku. Projekt wykonał Erich Stein z Leszna, odpowiedzialny także za budowę gmachu. Stylowo budynek nawiązywał do neorenesansu. W 1902 r. dokonano rozbudowy obiektu przez nadbudowanie bocznych skrzydeł o kondygnację. W latach 40. XX w. w budynku istniały warsztaty wojskowe, a od 1946 r. pełni on ponownie funkcję edukacyjną.

Evangelical school, at present. Primary School No.3  (1887/1902/1940s)

The building was completed in June 1887 and in the same year it was put into use. The design was made by Erich Stein from Leszno, who was also commissioned to be in charge of the building construction. The architecture of the building refers to the Neo-Renaissance style.  In 1902, the building was extended by adding another storey to each side wing. In the 1940s, it was home to military workshops and since 1946 it has been used again for educational purposes.

Czytaj więcej

Wzrost zaludnienia miasta w drugiej połowie XIX w., szczególnie widoczny i nabierający dynamiki od lat 70. XIX w., prowadził też do rosnącej szybko liczby dzieci a tym samym uczniów, pobierających wówczas podstawową naukę w szkołach wyznaniowych: ewangelickiej, katolickiej oraz żydowskiej. Dotychczasowe, niewielkie budynki szkolne, przypominające swym charakterem raczej domy mieszkalne niż nowoczesne gmachy szkolne, w drugiej połowie XIX w. nie nadawały się już do pełnienia swych funkcji, zwłaszcza pod naporem rosnącej gwałtownie liczby uczniów. Dość powiedzieć, że tylko w latach 1838–1863 liczba dzieci ewangelickich zwiększyła się z czterech do dziewięciu klas, osiągając w 1863 r. 586 uczniów, zaś dzieci katolickich wzrosła z dwóch do czterech klas z 297 uczniami. Efekt był taki, że samorząd komunalny w drugiej połowie lat 80. XIX w. podjął wyzwanie w postaci budowy aż trzech autonomicznych budynków szkolnych: dla dzieci ewangelickich, katolickich oraz żydowskich.

Jako pierwsza stanęła katolicka szkoła powszechna (1885 r.), czyli niedawny Zespół Szkół Ochrony Środowiska na pl. dr. Jana Metziga (Kirchring). Jako ostatnia, otwarta została w 1889 r. szkoła dla dzieci wyznania mojżeszowego (1889 r.), czyli opuszczona już dawno Szkoła Podstawowa nr 6 przy Al. Zygmunta Krasińskiego (Westpromenade). Omawianą tu powszechną szkołę ewangelicką, czyli Szkołę Podstawową nr 3 przy ob. pl. dr. Jana Metziga, oddano do eksploatacji w 1887 r.

W przeciwieństwie do starszej szkoły katolickiej, która w chwili realizacji była budowlą wolno stojącą, ewangelicka została wpisana w ciąg zabudowy zachodniej pierzei ob. pl. dr. Jana Metziga. Wizję architektoniczną obiektu przygotował już w listopadzie 1886 r. lokalny mistrz budowlany Erich Stein, który wzorował się ewidentnie na powstałym w 1882 r. państwowym gimnazjum przy ob. pl. Tadeusza Kościuszki (Schlossplatz). Szkoła ewangelicka była obiektem piętrowym z użytkowym poddaszem i znacznie bardziej przypominała już klasyczne rozwiązania szkolne Prus aniżeli kilka lat wcześniejszy budynek szkolny dla katolików. W centrum znalazł się wyższy masyw z salą ćwiczeń na parterze i aulą na piętrze, a po bokach flankowały go nieco niższe bloki z umieszczonymi w osiach skrajnych wejściami do korytarzy budynku. Dwutraktowy układ wnętrz został zaburzony w dominującym korpusie przez jednotraktową salę ćwiczeń oraz wysoką aulę. Ceglane elewacje ukoronowano ceramicznymi akroterionami, czym budynek nawiązywał do tradycji starożytnej.

Na początku listopada 1886 r. nastąpiło oficjalne wkopanie kamienia węgielnego pod budowę szkoły, w czym udział wzięły Magistrat i władze powiatowe oraz wszyscy leszczyńscy uczniowie w liczbie 440 chłopców oraz 430 dziewcząt. Budowa trwała do połowy czerwca 1887 r., a prowadził ją osobiście mistrz Stein. W tym samym roku budynek oddano do użytkowania i w takim stanie przetrwał 15 lat, kiedy to dokonano poważnej rozbudowy. Zrealizowano ją w 1902 r., a polegała ona głównie na nadbudowie obu niższych bloków o kondygnację, dzięki czemu uzyskano cztery kolejne klasy. To spowodowało jednak, że charakterystyczna bryła uległa zatarciu, a podczas inwestycji zlikwidowano także dekoracyjne akroteriony.

Funkcje edukacyjne dla dzieci ewangelickich obiekt pełnił do końca zaborów. Wraz z włączeniem miasta do II Rzeczypospolitej zachował swoje historyczne przeznaczenie edukacyjne, ale zmienili się jego uczniowie. W 1920 r. budynek stał się siedzibą Siedmioletniej Katolickiej Szkoły Powszechniej Żeńskiej, działającej tu do 1930 r. Wtedy to szkołę podzielono na dwie części: Powszechną Szkołę Żeńską i Powszechną Szkołę Męską, funkcjonujące tu do 1938 r. Natomiast ostatnie lata przed wybuchem II wojny światowej, w latach 1938–1939, placówka działała jak Powszechna Szkoła Męska nr 2 w Lesznie.

W trakcie II wojny światowej niemieckie władze okupacyjne początkowo utrzymały funkcję edukacyjną budynku, ale w 1942 r. przekształciły go w magazyny i warsztaty wojskowe. W związku z tym, po 1945 r. budynek trzeba było przystosować ponownie do funkcji szkolnych, co trwało do 1946 r. Pierwsze zajęcia w szkole rozpoczęły się 1 października 1946 r. i otrzymała ona nazwę Szkoły Podstawowej nr 3. W 1973 r. doszło do połączenia SP nr 3 z SP nr 1, ale okazało się to dziesięcioletnim epizodem i w 1984 r. doszło do ponownego rozdzielenia obydwu szkół. Od tej pory, aż do dzisiaj jest to Szkoła Podstawowa nr 3 im. Marii Skłodowskiej-Curie, które to imię nosi od 1969 r.    

 

Bibliografia:

- Archiwum Państwowe w Lesznie, Akta miasta Leszna; Dokumentacja techniczna – zbiór.

- Komolka Mirosława, Sierpowski Stanisław, Leszno. Zarys dziejów, Poznań 1987.

- Urbaniak Miron, Modernizacja infrastruktury miejskiej Leszna w latach 1832–1914, Poznań 2009.

- http://sp3leszno.edupage.org/about/?subpage=2