Został usytuowany na zewnątrz obwałowań miejskich, pomiędzy ob. Al. Jana Pawła II (Wolfsruhmerstrasse) na południu i ob. ul. Bohaterów Westerplatte (bez niemieckiego odpowiednika) na północy, od wysokości ob. ul. Królowej Jadwigi (Lange Neugasse) na zachodzie aż do wysokości ob. ul. Jagiellońskiej (Hohenzollernstrasse) na wschodzie. Po jego południowej stronie znajdował się cmentarz katolicki, a nekropolia parafii ewangelicko-reformowanej, do której należał kościół św. Jana, była jedną z największych w mieście. Dziś śladem dawnego założenia cmentarnego jest Park Jana Jonstona z pomnikiem uczonego polihistora.

Cmentarz kalwiński był znacznie starszy od katolickiego, powstał najpewniej już w pierwszej połowie XVII w. dla braci czeskich, ale już w 1652 r. – na mocy przywileju Bogusława Leszczyńskiego – został istotnie powiększony. Warto dodać, że cmentarz ten do 1709 r. był współużytkowany przez parafię luterańską kościoła Krzyża. Z biegiem lat nekropolia się rozrastała, osiągając ostatecznie powierzchnię ok. 30 arów, otoczonych szczelnie murowanym parkanem, stanowiącym również miejsce mocowania nagrobnych płyt. Zarówno Bronisław Świderski, jak i pastor parafii ewangelicko-reformowanej Wilhelm Bickerich zwracali uwagę na charakterystyczne nagrobki w formie kamiennych, bogato dekorowanych strzelistych obelisków, niekiedy ustawionych jeszcze w pierwszej połowie XVII w. Do najstarszych pomników nagrobnych należały m.in. grobowce rodziny kowala Nitsche z 1625 r. oraz dzieci rodziny Lysefartów z lat 1625–1630. To tutaj spoczywały też prochy prawnika i kartografa Jonasa Scultetusa, wizjonerki Krystyny Poniatowskiej, duchownych parafii reformowanej, łącznie z jej uczonym pastorem Wilhelmem Bickerichem, pogrzebanym jeszcze w 1934 r., i wielu innych, zacnych obywateli Leszna tudzież okolic, jak choćby rodziny Potworowskich  z Goli, z hrabią Gustawem Potworowskim na czele.

Podobnie jak na cmentarzu katolickim, także na kalwińskim w czasie I wojny światowej wyznaczono kwaterę dla żołnierzy, z których część zmarła również w leszczyńskich lazaretach. W sumie spoczęło tu ponad 100 wojskowych, a od 1929 r. na osobnej kwaterze grzebano również wiernych Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego.

Cmentarz parafii ewangelicko-reformowanej przetrwał do 1947 r., kiedy to uchwałą Miejskiej Rady Narodowej został zlikwidowany. Część z najcenniejszych nagrobków względnie obelisków przeniesiono do lapidarium przy kościele św. Krzyża, ale były to nieliczne i wyjątkowe egzemplarze. Większość nagrobków, z reguły o wybitnych walorach artystycznych, uległa zagładzie. Rozebrano też bogatą neogotycką kaplicę pogrzebową oraz dom grabarza. Świadectwem nekropolii pozostaje jedynie starodrzew i aranżacja parkowa imieniem Jana Jonstona z pomnikiem uczonego, autorstwa Magdaleny Więcek-Wnukowej, odsłoniętym w czerwcu 1975 r.

Bibliografia:

- Halec Janina Małgorzata, Cmentarz parafii ewangelicko-reformowanej, [w:], Leszczyńskie cmentarze, pod red. J. M. Halec, Leszno 2010.

- Świderski Bronisław, Ilustrowany opis Leszna i ziemi leszczyńskiej, Leszno 1928.

- Urban Maciej, Poewangelickie zabytki miasta Leszna, „Wielkopolski Biuletyn Konserwatorski”, t. V, 2012.

- Urbaniak Miron, Modernizacja infrastruktury miejskiej Leszna w latach 1832–1914, Poznań 2009.