Kamienica nr 6 (XVII–XVIII w./1883/1904/1927)
Kamienica powstała w XVII–XVIII w. zapewne jako barokowa bądź klasycystyczna. W 1883 r. została podwyższona oraz istotnie przebudowana, otrzymując kostium neorenesansowy. Dalsze interwencje budowlane nastąpiły w 1904 r., kiedy zmieniono okno wystawowe, oraz w latach 20. XX w., wtedy to zmieniono zabudowę podwórza.
Townhouse no.6 (17th-18th cent./1883/1904/1927)
The building was erected in the 17th or 18th century in the baroque or Greek Revival style. In 1883 it was vertically expanded and remodelled gaining a new neo-Renaissance appearance. Further changes took place in 1904, when a new shop window was put in, and in the 1920s, when the buildings in the backyard were remodelled.
Czytaj więcejKamienica powstała prawdopodobnie w XVII bądź XVIII w. w konwencji barokowej jako budowla szczytowa. W 1806 r. młynarz Filip Kunze kupił posesję z domem od Karola Gottloba Langera za sumę 2380 talarów. Kwota ta obejmowała nie tylko przyrynkową nieruchomość, w skład której wchodziły dom mieszkalny z oficyną, podwórzem, stajnią i remizą, ale także wiatrak koźlak, który przeszedł również na własność Langera. Po śmierci młynarza Kunzego kamienicę odziedziczyły jego siostry Michalina oraz Anna Maria Kunze.
W 1871 r. nieruchomość została sprzedana za sumę 6000 talarów, a nowymi nabywcami stało się kupieckie małżeństwo Henrietta i Wolf Metisowie. Wkrótce potem, jeszcze w latach 70. XIX w. dokonano kilku nieznacznych modernizacji budynków, ale do fundamentalnej przebudowy doszło w 1883 r., kiedy to kamienica została podwyższona, a jej układ zmieniono ze szczytowego na kalenicowy. Równocześnie doszło do przebudowy bocznego skrzydła kamienicy od strony ul. Tylnej. Wszystkie te projekty przygotował, a później zrealizował, leszczyński mistrz budowlany Josef Wittig.
Kolejne modernizacje nastąpiły w 1904 r., tym razem już według projektów Konrada Wittiga, który dla Metisa zmienił układ okna wystawowego oraz wejście do sklepu. Przy okazji zreorganizowano przestrzeń sieni, gdzie znalazła się nowa klatka schodowa, zamykająca przejście z Rynku na podwórze. W 1905 r. Wittig opracował też projekt przebudowy oficyny od strony ul. Tylnej, ale został on zatwierdzony przez miejskiego radcę budowlanego Heinricha Ramspecka dopiero w styczniu 1914 r. Nie wiadomo też, czy został on zrealizowany, zwłaszcza że było to już krótko przed wybuchem I wojny światowej.
W 1923 r. syn Henryk Metis odsprzedał kamienicę z posesją kupcowi Antoniemu Dzikowskiemu. Ten wkrótce potem dokonał pierwszej przebudowy tylnego budynku, wykonując przejazd w poprzek domu, aby umożliwić wjazd powozowi na podwórze. Kilka lat później, w 1927 r., Dzikowski zgłosił w miejskim urzędzie budowlanym wniosek na przebudowę pomieszczeń sklepowych oraz częściową zabudowę podwórza, gdzie zamierzał stworzyć przestrzeń magazynową dla bławatów. Leszczyńska administracja budowlana przystała na przebudowę pomieszczeń sklepowych, ale nie zezwoliła na zabudowę podwórza. Dzikowski, zgodnie z procedurami odziedziczonymi jeszcze po pruskim prawodawstwie budowlanym, odwołał się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, który w sporze: władze samorządowe contra posesjonat, stanął po stronie tego ostatniego, udzielając mu dyspensy od przepisów budowlanych, pod warunkiem jednak, że zabudowa podwórza otrzyma zadaszenie ze szkła zbrojonego. Na podstawie tego rozstrzygnięcia Dzikowski dokonał częściowej zabudowy podwórza, a przy okazji przebudował również piwnice pod kamienicą. Sklep otrzymał też nowoczesne okno wystawowe z drzwiami wejściowymi do sklepu. Aranżacja ta nie uszła uwadze doktora Bronisława Świderskiego, który w swym Ilustrowanym opisie Leszna i Ziemi Leszczyńskiej zauważył: Po tejże stronie Rynku, zauważymy pod nr 6 pięknie w stylu wielkomiejskim przebudowany dom z olbrzymim nowocześnie urządzonym składem bławatów i konfekcji damskiej A. Dzikowski (s. 333).
W czasie II wojny światowej, w 1943 r. władze okupacyjne dokonały przewłaszczenia mienia Dzikowskiego na Otto Schrotera, zapisując go jako nowego właściciela posesji z kamienicą i sklepem. Po 1945 r. wpis w księdze wieczystej anulowano, przywracając własność kamienicy nr 6 rodzinie Dzikowskich.
Na podstawie decyzji administracyjnej o numerze 515/1228 z dnia 16 września 1970 r. kamienica została objęta ochroną prawną.
dr hab. Miron Urbaniak, prof. nadzw.
Instytut Historyczny UWr
Bibliografia:
1 Archiwum Państwowe w Lesznie, Akta miasta Leszno.
2 Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu Delegatura w Lesznie, Ewa Kręglewska-Foksowicz, Kamienica Rynek nr 6. Rozpoznanie historyczno-konserwatorskie, Poznań 1976/77.
3 Komolka Mirosława, Sierpowski Stanisław, Leszno. Zarys dziejów, Poznań 1987.
4 Kręglewska-Foksowicz Ewa., Sztuka Leszna, Poznań 1981.
5 Świderski Bronisław, Ilustrowany opis Leszna i Ziemi Leszczyńskiej, Leszno 1928.
6 Urbaniak Miron, Modernizacja infrastruktury miejskiej Leszna w latach 1832–1914, Poznań 2009.
